-
4th Ağustos 2008

Bilim tarihi kronolojisi

posted in BİLİM |

BİLİM TARİHİ KRONOLOJİSİ

M. Ö. 4241 Olayların kesin olarak tarihlendiği ilk yıl. Bunu olanaklı kılan Mısır takvimi olmuştur.

M. Ö. 2630 İmhotep, Mısır Firavunu Coser’e hekimbaşı olur.

M. Ö. 1000 Çinlilerin gökbilim alanında bildikleriyle ilgili ilk kayıtlar.

M. Ö. 700 Eski bir Hint tıp metni olan Ayurueda’nın ilk derlenişi.

M. Ö. 600 Thales, doğada olup bitenler için ussal açıklamalar. Demirin manyetizmasının keşfi.

M. Ö. 551 Çinli filozof Konfüçyüs doğar

M. Ö. 500 Pythagoras, evrende sayıların ve uyumun gizemli önemini irdeler.

M. Ö. 450 480-350 yılları arasında Leucippus ve Democritus’ un atom kavramını ortaya attı.

M. Ö. 450 Daha sonra büyük bir doktor olacak olan Hippokrates, Kos (İstanköy) adasında doğar.

M. Ö. 399 Yunanlı filozofların en önemlilerinden Sokrates’in ölümü.

M. Ö. 387 Filozof Platon, Atina’da Akademia’yı kurar

M. Ö. 335 Aristoteles, doğa tarihiyle ve evrenin yapısıyla ilgili önemli bilimsel kitaplar kaleme alır.

M. Ö. 287 Matematikçi ve mucit Arkhimedes doğar. Hidrostatik, kaldıraç

150 Batlamyos, yıldızlarla gezegenlerin hareketleri hakkındaki Almagest’i yazar.

161 Yunanlı anatomici Galenos, daha sonra ünlü bir doktor olacağı Roma’ya yerleşir.

600 Orta Amerika’da Maya uygarlığı gelişir

750 Cabir bin Hayyan kimya, simya, metaller ve çelik paslanmaması. Atomlarla ilgili çalışmalar.

765 Bağdat’ta ilk akıl hastanesi açıldı.

800 Cahız zooloji, ırklar, canlı türleri, antropoloji ve psikoloji konusunda çalışmalar yaptı.

813 Bağdat’ta gökbilim okulu kuruldu

820 El-Harizmi cebir çalışmaları yaptı, bugünkü rakamları buldu. Leonardo’ya öncülük.

829 İlk rasathaneler, Bağdat’taki Şemmâsiye ve Şam’daki Kâsiyün rasathaneleridir.

830 El-Kindi zaman ve hareket konusunda teoriler geliştirdi. (Rölativiteye öncülük)

840 Sabit bin Kurra geometriği aritmetiğe uyguladı. Diferansiyel hesapları. İlk anestezi.

850 Ahmet Fergani bilimsel deneylerin önemini teoremi, dünyanın eğilimini hesapladı.

859 İlk üniversite Fas’ta Emevîler tarafından kuruldu. (Keyruvan Üniversitesi)

860 İbn Firnas ilk bilimsel uçma ve dereceli gözlük konularında çalışmalar yaptı

870 Farabi akustik, musiki, bilimlerin tasnifi, tıp konusunda çalışmalar yaptı

900 Ebubekir Razi deneysel gözlemler, katarakt, cerrahi. Petrolü damıttı ve naft olarak kullandı.

950 İbn Yunus astronomi konusunda çalışmalar yaptı.

960 Ebü’l-Vefa trigonometri-ışık-görme olayı-yoğunluk aleti piknometre icadı-Kopernik’e öncülük

970 Zehravi tıp, cerrahi ve dişçilik konusunda çalışmalar yaptı.

980 İbn Miskeveyh Psikoloji, kimya ve tıp konularında çalışmalar yaptı.

985 İbnü’l-Heysem(Alhazen) optik-görme-ışık. Harekette Newton’a, optikte Bacon’a öncülük.

990 Biruni Cebir, Geometri ve Coğrafya, özgül ağırlıklar konularında eserler yazdı.

1000 Ebu’l-Hasan teleskopun tanımını yaptı ve şeklini çizdi.

1100 Ömer Hayyam binom denklemi sorununu çözdü.

1010 İbn Sina anatomik çalışmalar yaparak tıbba katkıda bulundu.

1020 Ali bin İsa gözün anatomisi üzerinde çalışmalar yaptı.

1088 Avrupa’da ilk üniversite İtalya’da Bologna Üniversitesi kuruldu.

1100 Paris Üniversitesi kuruldu

1130 El-Hazini ölçü-tartı konusunda ve hassas teraziler buluşlar yaptı. Yıldızlar ve gezegenler.

1140 İbn Tufeyle felsefik roman ve tıp, astronomi ve tıp konusunda çalışmalar yaptı.

1150 Yahya el-Mağribi üçgen teorisini keşfetti. Pascal üçgenine öncülük.

1160 İbn Rüşd felsefik eserler ve tıp ansiklopedisi yazdı.

1065 Bugünkü anlamda ilk üniversite Bağdat’taki Nizamiye Medresesi’dir.

1167 İngiltere’de Oxford Üniversitesi kuruldu.

1170 El-Harizmi sıfır rakamını buldu, logaritma ve pusula konusunda buluşlar yaptı.

1190 Cezeri su saatleri, otomasyon, robotlar, sibernetik ve fıskiyeler konusunda buluşlar yaptı.

1250 El-Kazvini canlı türleri ve anatomi üzerinde çalışmalar yaptı.

1253 Matematik ve bilim dersleri veren Robert Grosseteste’in ölümü.

1255 İbnu’n-Nefis  kan dolaşımı hakkında buluşlar yaptı.

1259 Bugünkü anlamda rasathane ilk olarak Meraga’da kuruldu

1260 Nasiruddin Tusi trigonometri üzerinde çalışmalar yaptı.

1264 Aquinolu Thomas, Hıristiyan düşüncesini Aristoteles’in öğretisiyle uzlaştırır.

1267 Roger Bacon, geleneksel Hıristiyan eğitimine karşı çıkar.

1269 Cambridge Üniversitesi kuruldu.

1300 İbnul Münzir hayvanların özellikleri ve tedavisi konusunda eserler yazdı.

1380 İbn Haldun tarih ve sosyoloji üzerinde çalışmalar yaptı.

1390 Gıyaseddin Cemşid ondalık kesir sistemini ve virgülü buldu.

1440 Akşemsettin hastalıklar ve mikroplar konusunda çalışmalar yaptı.

1450 Ali Kuşçu astronomi konusunda çalışmalar yaptı.

1452 Mucit ve sanatçı Leonardo da Vinci doğar

1453 İstanbul’da Fatih Külliyesi(Fatih Camii çevresinde Zeyrek ve Sahn-ı Seman medreseleri)

1500 Piri Reis coğrafya ve haritacılık üzerinde çalışmalar yaptı.

1540 Mimar Sinan mimari eserler ortaya koydu.

1550 Takiyuddin rasathane araçları, ondalık kesirler, optik, renk ve ışık konusunda çalıştı.

1527 Paracelsus, Basel Üniversitesi’nde profesör olur

1543 Copernicus; gezegenler Dünya’nın değil Güneş’in etrafında dönüyor. Andreas Vesalius, insan anatomisiyle ilgili bir elkitabı çıkarır.

1551 Conrad von Gesner, hayvan krallığıyla ilgili dev incelemesini yayımlamaya başlar.

1572 Tycho Brahe tarafından Avrupa’da teleskopsuz ilk rasathane kuruldu. Kepler yardımcısı.

1573 Takiyuddin tarafından İstanbul’da ilk rasathane kuruldu. 1580 ‘de yıktırıldı.

1574 Tycho Brahe, gökyüzünü gözlemek için Hven adasında bir gözlemevi kurar.

1590 Zacharias Janssen mikroskopu buldu.

1596 Matematikçi ve filozof Rene Descartes doğar

1609 Galileo Galilei, teleskopu profesyonelce kullandı.

1616 William Harvey, kan dolaşımı konusunda dersler verir

1618 Johannes Kepler, gezegenlerin Güneş’in çevresinde çizdikleri elips biçimindeki yörüngeleri betimleyen yasaları yayımlar.

1627 Francis Bacon’un, bilimin toplum içindeki rolüyle ilgili olarak Yeni Atlantis’inin yayımlanışı.

1632 Galileo, lki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog’u yayımlar.

1640 Katip Çelebi coğrafik ve ansiklopedik eserler yazdı.

1642 Galileo ölür. Isaac Newton doğar.

1644 Descartes’ın en önemli bilimsel çalışması Felsefenin İlkeleri’nin yayımlanışı.

1661 Robert Boyle, “Kuşkucu Kimyager” kitabında, maddenin minik yuvarlardan oluştuğunu ileri sürdü.

1662 Londra’da Kraliyet Derneği kuruldu.

1665 Robert Hook mikroskop yardımıyla ayrıntılı çizimler içeren Micrographia’sının yayımlanışı.

1666 Paris’te, Academie Royale des Science kurulu.

1675 Hezarfen Ahmet Çelebi uçuş denemeleri yaptı.

1682 Edmond Halley, kendi adıyla anılacak bir kuyrukluyıldızın yörüngesini çizip betimler.

1687 Newton’un, evrensel çekim yasalarını formülleştirdiği Principia başlıklı kitabının yayımlanışı.

1703 Newton, Kraliyet Derneği’nin başkanlığına getirilir ve 1727’de ölümüne dek bu görevde kalır.

1704 Newton, mercekler ve ışık hakkındaki, Optik başlıklı kitabını yayımlar. John Ray, 17 000 bitkiyi içeren sınıflandırmasını tamamlar

1705 Francis Hauksbee, vakumlu bir küreyi sürterek anlık, parlak elektrik ışıkları elde eder.

1729 Stephen Gray, elektriği büyük uzaklıklara iletir

1745 Elektrik depolayan bir alet olan Leiden şişesinin bulunuşu.

1748 Georges de Buffon, 36 cilt tutan, doğa tarihi incelemesini tamamlar.

1752 Benjamin Franklin, yıldırımın elektrikten kaynaklandığını gösterir.

1753 Carl Linnaeus, yeni, ikiterimli bitki sınıflandırma sistemini yayımlar.

1756 Joseph Black, kimyasal maddelerin ısıtılmasıyla elde edilebilen “sabit hava”yı bulur.

1774 Joseph Priestley, oksijen olarak bildiğimiz gazı ayrıştırır ve ona “flojistonlu hava” adını verir.

1775 Abraham Werner, Freiberg’te bir madencilik okulu kurar ve yavaş yavaş, yerbilimsel değişmeyle ilgili “Neptün” kuramını geliştirir.

1779 ABD’de ilk üniversite. Pennsylvania Üniversitesi kuruldu.

1779 Antoine Lavoisier, “flojistonlu hava”nın varlığını kanıtlar, ona “oksijen” adını verir.

1787 Caroline Herschel, gökbilime yaptığı katkılardan dolayı sarayın takdirini kazanır.

1789 Lavoisier’nin, 33 elementi sıraladığı ve bu elementlerin adlandırılması ile ilgili modern sistemi sunduğu Kimyasal Adlandırma Yöntemi’nin yayımlanışı.

1791 Luigi Galvani, kurbağalarla yaptığı elektrik deneylerinin sonuçlarını yayımlar.

1795 James Hutton’ın kitabı Yer Kuramı, Kitab-ı Mukaddes’te yaradılış konusunda söylenenleri sorgular. Yerbilimsel değişikliklerin, Kitab-ı Mukaddes’te söylenenlerin tersine, milyonlarca yılda meydana geldiğini ileri sürer.

1796 Edward Jenner, bir çocuğu çiçek hastalığına karşı aşılar. 1799 Alessandro Volta, ilk elektrik bataryasını yapar

1799 Alessandro Volta, ilk elektrik bataryasını yaptı.

1808 John Dalton’un kitabı Yeni Kimya Felsefesi Sistemi, atom kuramı hk. yeni fikirler ortaya atar.

1809 Jean de Lamarck, canlı varlıklardaki değişmeyle ilgili açıklamasını yayımlar. Bu açıklamada, sonradan kazanılmış özelliklerin kalıtsal olarak aktarılabileceğini ileri sürer.

1819 Fresnel, ışğın hareket yönüne çapraz titreşim dalgaları olduğunu gösterdi.

1820 Hans Oersted, elektrik akımının pusulanın iğnesi üzerinde manyetik etki yarattığını gösterdi.

1820 Hans Oersted, elektrik akımının pusulanın iğnesi üzerinde manyetik etki yarattığını gösterir.

1824 Justus von Liebig, Almanya’da, kendi araştırma laboratuarını kurar. Carnot, termodinamiğin temellerini attı ve termodinamiğin birinci yasasını yayınladı. İlk defa entropiden bahsetti.

1831 Charles Darwin, HMS Beagle ile yolculuğuna başlar. Michael Faraday, hareketli bir mıknatıstan elektrik akımı elde eder. Henry, ilk elektrik motorunu imal etti.

1841 Michael Faraday, hareketli bir mıknatıstan elektrik akımı elde etti.

1842 Doppler,  bir kaynaktan çıkan ses dalgalarının frekanslarına ait doppler yasasını buldu.

1843 Ada Lovelace matematik çalışmasını yayımlar.

1846 Galile neptün gezegenini keşfetti.

1847 Helmholtz enerjinin korunumu yasasını ispatladı.

1848 Joule, kinetik teoride gazların hızlarını tesbit etti.

1859 Ahmet Cevdet Paşa takvim konusunda çalışmalar yaptı.

1850 Clausius ve Kelvin termodinamiğin ikinci yasasını buldu. Clausius entropinin formülasyonu.

1858 Alfred Wallace’ın doğal seçilim hakkındaki elyazmaları Darwin’in eline ulaşır.

1859 Darwin, evrim kuramlarını içeren, Türlerin Kökeai’ni yayımlar.

1867 Joseph Lister, antiseptikler kullanılarak mikrop kapmaların azaltılabileceğini gösterir.

1868 Istanbul’da Rasathane-i Amire diye bir meteoroloji merkezi kuruldu.

1868 Gregor Mendel, bezelye bitkileriyle yaptığı, modern genetik kuramının temellerini oluşturan araştırmalarını bitirir.

1869 Dimitriy Mendeleyev, Periyodik Çizelge’yi hazırlar.

1870 Modern üniversite anlamında Dârül-Fünun olarak düzenlenmiştir

1871 Darwin, evrim konusundaki ikinci kitabı lnsanıa Türeyişi’ni yayımlar

1872 James Maxwel, Faraday’ın elektrik kuramlarını sayıya dökmek için cebir denklemleri kullanır. Maxwel, manyetik-elektrik kuvvetleri birleştirerek elektromanyetik kuvvetin denklemlerini çıkardı.

1882 Robert Koch, kolera virüsünü bulur

1885 Louis Pasteur, bir dizi aşı yaparak, kuduz bir köpek tarafından ısırılmış bir çocuğun yaşamını kurtarır.

1886 Heinrich Hertz, radyo dalgalarının varlığını gözler önüne seren araştırmalarına başlar.

1887 Tesla, ilk AC elektrik motorunu imal etti. Michelson ve Morley ışık hızının( 300. 000km/s ) her yönde aynı olduğunu buldular.

1888 Sophia Krukovsky, Prix Bordin’i kazanır. Hertz, radyo dalgalarını keşfetti.

1895 Wilhelm Röntgen, X-ışınlarını bulur.

1896 Antoine Becquerel, uranyumun radyoaktif olduğunu bulur.

1897 Thomson elektronu keşfetti.

1898 P. ve Marie Curie radyoaktifliğin atomik bir olay olduğunu açıkladılar.

1900 1905 Albert Einstein, Özel Görelilik kuramı da içinde olmak üzere, üç bilimsel yazı yayımlar. Max Planck karacisim ışımasını kuantumlanmış enerji le açıklayarak kuantum kuramının doğuşu

1904 P. Curie piezo elektriği keşfetti.

1905 Albert Einstein ‘ın fotoelektrik olayı açıklaması.

1905 Albert Einstein, Özel Görelilik kuramı ile modern fizik başlamış oldu.

1906 Nernst, termodinamiğin üçüncü yasasını buldu.

1910 Thomas Morgan’ın sirkesinekleriyle yaptığı deneyler, Mendel’in kalıtımla ilgili düşüncelerini doğrular.

1911 Darü’l-Fünun tıp, fen, edebiyat, ilahiyat fakülteleri olarak düzenlenmiştir.

1911 Marie Curie, radyoaktiflik konusunda yaptığı çalışmalardan dolayı Nobel Ödülü alır; Bu ödülü iki kez alan ilk kişi olur. Ernest Rutherford, atomun merkezinde bir çekirdek olduğunu gösterir.

1911 Kandilli Rasathanesi kuruldu.

1911 Darü’l-Fünun tıp, fen, edebiyat, ilahiyat fakülteleri olarak düzenlenmiştir.

1913 Niels Bohr, hidrojen atomu için yeni bir model önerdi.

1915 Alfred Wegener, kıta kayması kuramını yayımlar.

1919 Einstein, Genel Görelilik konusundaki yazısını yayımlar.

1923 Edwin Hubble, bizimkinin ötesindeki gökadaların varlığını kanıtlar. Arthur Compton,  Compton Şaçılması olayını ortaya koydu. Louis de Broglie dalga – parçacık ikiğini genelleştirdi.

1925 Wolfgang Pauli Dışlama İlkesini ortaya koydu. Max Born Matris mekaniğini Buldu ve kuantum teorisine uyguladı.

1926 Dirac Kuantum Mekaniğinin teorik yapısını kurdu. Dirac ve Enrico Fermi Fermi-Dirac İstatistiğini açıkladılar ve Katıhal Fiziği doğmuş oldu.

1927 Georges Lemaître, evrenin sürekli genişlediği düşüncesini ortaya attı. Werner Heisenberg ünlü Belirsizlik İlkesi’ni açıkladı.

1928 Bugün penisilin dediğimiz bir oluşumun bakterileri öldürmesi Alexander Fleming’in dikkatini çeker. Dirac Antimaddeninde varlığını öngören rölativistik bir kuramını ortaya koydu.

1929 Hubble, gökadaların birbirlerinden uzaklaştığını gösterdi. Bu da “Büyük Patlama Kuramına” temel oluşturdu.

1929 Hubble, gökadaların birbirlerinden uzaklaştığını gösterir. Bu da Büyük Patlama kuramına temel oluşturur.

1930 Tombaugh, Pluton gezegenini keşfetti.

1932 Carl David Anderson Antimaddeyi keşfetti. Bu ilk parçacık pozitron adı verilen antielektrondu. Chadwick, nötronu buldu. Jansky, yıldızlardan gelen radyo dalgalarını keşfederek radyoastronomiyi başlattı.

1933 Dârül-Fünun, İstanbul Üniversitesi olarak yeniden düzenlendi.

1934 Hildeki Yukawa, çekirdek kuvvetlerinin, mezon adı verilen ağır parçacıklarca iletildiği düşüncesini ortaya attı. ( Güçlü nükleer kuvvet )

1942 İlk Nükleer reaktör Chicago’da çalışmaya başladı.

1945 İlk atom bombası Hiroşima üzerinde patlatıldı.

1948 Hermann Bondi ve Thomas Gold evrenle ilgili Durağan Durum kuramını ortaya attı. Richard Feynman, Jullian Scwinger ve Itiro Tomonaga Kuantum elektrodinamik kuramı geliştirdiler. Gamow, güneşteki nükleer reaksiyonu açıkladı.

1953 Francis Crick ile James Watson DNA molekülünün yapısını keşfeder.

1955 Segre ve Chamberlain antiprotonu keşfettiler.

1960 Maiman, ilk lazer ışığını ürettti.

1963 Yerbilimsel deneyler Wegener’in düşüncelerini doğrular ve levha tektoniği kuramı yerleşir.

1964 Robert Wilson ile Arno Penzias uzayda radyo parazitleri saptadılar. Bunların, Büyük Patlama’nın yankısı olduğu düşünüldü. Murray Gell-man madde parçacıklarını oluşturan ve kuark adı verilen temel parçacıklarla ilgili bir model geliştirdi. .

1965 NASA’nın “Gemini 4” projesi kapsamında uzaya gönderilen McDivitt ve White adlı astronotlar, uzayda ilk yürüyüşü gerçekleştirdiler.

1969 Amerikalı Neil Armstrong ve Aldrin aya ayak basan ilk insanlar oldu. Kuarkların varlığı deneysel olarak kanıtlandı.

1979 Abdusselam gravitasyon, elektromagnetik, zayıf ve kuvvetli etkileşmeler. (Nobel ödülü)

 

This entry was posted on Pazartesi, Ağustos 4th, 2008 at 03:10 and is filed under BİLİM. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.

Yorum Yaz