Hareket kanunları
KEPLER KANUNLARI
Kepler, gezegenlerin Güneş etrafında yaptıkları hareketleri inceleyerek üç kanun ile açıklamıştır. 1. Yörüngeler Kanunu: Her gezegen odaklarından birisinde Güneş bulunan elips şeklindeki yörüngede dolanır. Bu kanuna göre, bütün gezegenlerin yörüngelerinin ortak noktası Güneş’tir. (GEZEGENLER GÜNEŞ ETRAFINDA BELİRLİ BİR YÖRÜNGEDE DOLANIRLAR. ) 2. Alanlar Kanunu: Gezegeni Güneş’e birleştiren çizgi eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarar. Öyleyse gezegenin hızı Güneşe yaklaştıkça artar, uzaklaştıkça azalır. 3. Periyotlar Kanunu: Bütün gezegenlerin yörüngelerinin ortalama yarıçaplarının küpünün periyotlarının karelerine oranı sabittir. Ortalama yörünge yarıçapı büyük olan gezegenlerin (Güneşe uzak ) periyotları da büyüktür.
NEWTON’UN HAREKET KANUNLARI
Newton’un birinci hareket kanunu: Bir cismin dışarıdan uygulanan bir kuvvete maruz kalmadığı sürece, doğru bir çizgi boyunca sabit bir hızla hareket ettiğini ileri sürer. Şeyler, uzakta hareket ediyorlardı, çünkü ilk hareket verildiği andan sonra onları durduracak bir şey yoktu. İlk kez göklerdeki cisimlerin hareketi açıklanıyordu. Ancak üç yüzyıl sonra bu ilk hareketin nasıl var olduğu Büyük Patlama Teorisiyle açıklanabilecekti.
Newton’un ikinci hareket kanunu: Hareket halindeki bir cismin momentumundaki (kütle x hız) değişim oranının cisme uygulanan kuvvetle orantılı olduğunu ileri sürer. Başka bir deyişle duran ya da hareket halindeki bir cisme uygulanan kesintisiz kuvvetin etkisi o cisme hız kazandırır. Galileo, eğri Pisa Kulesinden aşağıya cisimler attığında keşfetmişti; yerçekiminin çekim kuvveti bir cisme hız kazandırıyordu. Ay Dünya çevresinde yörüngede dönerken aynı şey olur. Yerçekiminin (g) sürekli etkileyen kuvveti Ay’ı Dünya’ya doğru hız kazanmaya iter, ama ayın momentumu (kütle x hız) onun yörüngede kalmasını etkiler. Sonuç olarak ortaya çıkan kuvvetlerin sürekli dengesi onu yörüngede tutar.
Newton’un üçüncü hareket kanunu: Bir cismin bir başka cisme kuvvet uygularsa ikinci cismin de birincisine eşit ve ters yönlü bir tepki kuvveti uygulayacağını ileri sürer.
Bu üç temel kanunu uygulayarak, Newton, sonunda çekim kuvvetinin iki cisim arasında nasıl etkili olduğunun kararını verebildi. Bunun iki cismin kütlelerinin çarpımıyla doğru orantılı ve iki cismin merkezleri arasındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı olduğunu gösterdi. Bu, ünlü formülünde (e = m. c2) ifade edilmişti.